ÇOCUK BESLENMESİNE DAİR SIK SORULAN SORULAR
1) Çocuğum çok yemek seçiyor. Ne yapmalıyım?
Çocuk beslenmesinde öncelikli kural ebeveynin çocuğa beslenme konusunda rol model olmasıdır. Bir gün içinde hangi besinlerden ne kadar ve neden yemesi gerektiği anlatılmalıdır. Ödül ve ceza sistemi uygulanmamalıdır. Sevmediği yemeği tüketmesi konusunda ısrarcı davranışlarınız o yemeğe karşı önyargıyı arttırır. Çocuğa zorla yemek yedirmeye çalışılmamalıdır. Sevmediği yemeklerde tarifler değiştirilebilir ve çeşitlilik oluşturulabilir. Pişirme şekilleri değiştirilebilir. Özellikle sebze yemekleri sevdiği besin gruplarıyla sunulabilir. Bu süreçte görsellikte çok önemlidir. Çocuğun ilgisini çekmek amacıyla sunumlarla eğlenceli hale getirilmelidir. Sebzeler çorbalarda ana yemeklerde veya ev yapımı böreklerde kullanılabilir.
2) Çocuğum paketli ürünleri ve fast-food ürünlerini çok seviyor. Bu konuda ne yapabilirim?
Çocukları abur cuburdan uzak tutmak günümüzde ebeveynlerin en çok zorlandığı konulardan biridir. Reklam filmleri ve çevresindeki birçok etken çocukların abur cubura olan eğilimini arttırır. Abur cubur tüketimi konusunda konulan yasaklarsa çocukların onlara olan ilgisini daha da arttırmaktadır. Ebeveyn olarak çocuklarınızın abur cubur ve fast-food ürünlerinin zararları hakkındaki bilgisini arttırmanız gerekmektedir. Evde bu ürünleri bulundurmamak oldukça önemlidir. Market alışverişlerinde her zaman sağlıklı alternatifler tercih edilmelidir, besin etiketi okuma alışkanlığı kazanılmalıdır. Bu ürünler çocuklara ödül olarak verilmemelidir. Çünkü bu hareketle abur cuburlar çocukların gözünde daha değerli bir konuma getirmiş olur. En doğrusu tatlı atıştırmalıkları ve fast-food ürünleri evde hazırlamaktır. Tam tahıl, yulaf veya kepekli undan ev yapımı kek, kurabiye, bisküvi çocuklar için daha sağlıklı ara öğün alternatifi olacaktır. Çocukların çok sevdiği patates cipsleri bile evde fırında pişirilerek kolayca hazırlanabilir. Üstelik paketli ürüne göre katkı maddesi sıfır ve kalori değeri epeyce düşük olacaktır. Evde hazırlanan hamburger köftesi ve ekmeği ile de sağlıklı bir ana öğün yapılabilir. Satılan çoğu paketli ürünün evdeki malzemelerle ikamesi yapılabilmektedir. Bunları hazırlarken çocuğunuzu da dahil ederek sürecin daha keyifli geçmesini sağlayabilirsiniz.
3) Çocuğum yaşıtlarına göre daha kısa boylu ve zayıf. Destek almamız gerekir mi?
Ölçülen boyun o yaş ve cinsiyete göre normal büyüme eğrilerinin alt sınırının altında kaldığı durumlar, boy kısalığı olarak tanımlanır. Persentil eğrileriyle beraber yaşa göre yıllık büyüme hızının da takip edilmesi gerekmektedir. Çocuğunuzun büyüme hızını takip etmelisiniz. Eğer çocuğun büyüme hızı yaşıtlarına göre geri ise büyüme geriliği olabilir. Altta yatan patolojik neden tespit edilmelidir. Bu süreçte uzman bir hekimden destek almak faydalı olacaktır.
Sağlıklı büyüme ve gelişme dönemi için çocuğunuzun tüm besin gruplarından düzenli olarak yeterli miktarda tükettiğine emin olmalısınız. İdeal kilosunun üzerinde olan çocuklarda boy uzaması negatif etkilenmektedir. Çocuğun ideal kiloda olmasına özen gösterilmelidir. Kemik ve kas gelişimini destekleyecek spor faaliyetlerine yönlendirilmelidir.
4) Çocuğumun okul derslerinde daha başarılı olması için beslenme düzenini nasıl planlamalıyım?
Yapılan araştırmalar yetersiz ve dengesiz beslenen çocukların dikkat sürelerinin kısaldığını ve okul başarısının da düştüğünü gösteriyor. Beslenmenin önemi her alanda karşımıza çıkıyor. Okul başarısını arttırmak için genel sağlıklı beslenme kurallarının öneminin hepimiz farkındayız. Ek olarak düzenli kahvaltı alışkanlığının kazanılması güne zinde başlamaya ve derslere olan dikkatin artmasına fayda sağlamaktadır. Vücudun ihtiyaç duyduğu en önemli besin öğeleri kahvaltı ile karşılanabilmektedir. Alerjisi yoksa kahvaltıda çocuğunuzun bir adet yumurta yemesini sağlamalısınız. Ceviz ve fındık gibi kuruyemişler de zihin gelişimi açısından oldukça önemlidir. Porsiyon kontrolü yapılarak ara öğünlerde tüketilebilir. Balık tüketimi de okul başarısının artmasını sağlıyor. İçerisinde bulunan DHA, beyin gelişimi için gereklidir. Kısacası her zaman önerdiğimiz sağlıklı beslenme kurallarını uygulamak okul başarısını da beraberinde getiriyor.
5) Çocuğum çok iştahsız, ne yapmalıyım?
Öncelikle iştahsızlığa neden olan faktörler araştırılmalıdır. Altta yatan bir hastalık olup olmadığı tespit edilmelidir. Bazen aile çocuğu iştahsız olarak algılamasına rağmen çocuğun besin alımı yeterli olabilir. Ailenin konu ile ilgili yeterli bilgisi çok önemlidir. İştahsız olan ve yeme problemi yaşayan çocuklarda yemek saatlerinin düzenli olması ve aile ile masaya oturma alışkanlığının edinilmesi gerekir. Çocuğun 3 ana 2 ara öğünle düzenli beslenmesi sağlanmalıdır. Yemek süresi çok uzatılmamalıdır. İştahsızlığa sebep olan en önemli faktör öğün aralarında tatlılar veya abur cuburların tüketimidir. Ara öğünler besleyici değeri yüksek taze meyveler kuru meyveler veya kuruyemişler ile yapılmalıdır.
Yemekler çocuğun sevdiği türde hazırlanmalıdır. Yemek aralarında atıştırmalıklar veya tatlılar verilmemelidir. Çocuğun öğün sırasında reddettiği besin belli aralıklarla farklı şekillerde tekrar sunulmalıdır. Çocuğa yemek yemesi için baskı kurumamalı ve akranlarıyla kıyaslanmamalıdır.
Çocuğun ilgisini arttırmak amacıyla renkli bardak ve tabaklar kullanılabilir. Mide kapasitesini dolduracak içeceklerin miktarı yemek öncesinde ve sırasında kısıtlanmalıdır. Yemek sırasında televizyon izlenmemesi gerekir. Çocuk öğün saatlerinde sadece yemekle ilgilenmelidir.
6) Çocuğumda kilo problemi var, zayıflama diyeti uygulanmalı mı?
Kilo problemi olan çocuklarda enerjisi kısıtlı zayıflama diyetleri uygulamak büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkileyebilir. Yapılması gereken alması gereken enerjiye uygun makro ve mikro besin öğelerinden yeterli bir sağlıklı beslenme programının yaşam tarzı haline getirilmesidir. Bu yaş grubunda zararlı olan yiyecekler kısıtlandığında bile etkin kilo kaybı gözlenmektedir. Konu ile ilgili bir beslenme uzmanı ile görüşülebilir.
DİYETİSYEN ELİF ÇALIŞ